De creatieve gemeente als motor voor een gezonde, verbonden en gelukkige samenleving

Cultuur in het sociaal domein 
Uit onderzoek blijkt dat investeren in cultuur een positieve bijdrage levert aan ons persoonlijk welzijn, de mentale gezondheid onder jongeren vergroot en eenzaamheid voorkomt onder ouderen. Cultuur verhoogt namelijk de kwaliteit van leven, vermindert stress, vergroot sociale cohesie en draagt bij aan de mentale en sociale weerbaarheid van inwoners.  

Cultuureducatie zorgt voor een gelukkige en creatieve generatie  
Niet alle kinderen en jongeren komen thuis in aanraking met cultuur, terwijl deelname aan cultuur de kwaliteit van leven verhoogt en bijdraagt aan kritische en creatieve denkvaardigheden. Om ervoor te zorgen dat álle jongeren deze kans krijgen, is het belangrijk dat cultuur een vaste plek krijgt op school.  

Bovendien ontwikkelen kinderen en jongeren via cultuur niet alleen hun creativiteit, maar ook essentiële vaardigheden zoals zelfvertrouwen, sociale interactie en probleemoplossend vermogen. Deze vaardigheden reiken verder dan het creatieve domein en zorgen voor een innovatieve generatie beroepsprofessionals. Daarom is het cruciaal dat scholen worden gestimuleerd om structureel cultuurlessen aan te bieden. 

De keten van talentontwikkeling 
De gemeente speelt een belangrijke rol in het faciliteren van de keten van talentontwikkeling. Dat gebeurt op verschillende niveaus. Dit doen zij door ervoor te zorgen dat kinderen en jongeren op school en in de wijk kennis kunnen maken met cultuur (niveau 1: kennismaking), vervolgens hun talenten kunnen ontdekken bij een centrum voor de kunsten, amateurkunstverenigingen en culturele initiatieven als hiphopcrews en spoken-word collectieven (niveau 2: verkenning). Met festivals, optredens en events wordt vervolgens een podium geboden aan talenten die al een stap verder zijn in hun ontwikkeling (niveau 3: verdieping) en in theaters, musea en podia staan vervolgens de professionals die een nieuwe generatie inspireren met hun muziek, kunst en voorstellingen (niveau 4: professionalisering). Grote namen in de culturele sector zijn vaak begonnen in lokale initiatieven, van een jeugdtheaterschool tot een rapcollectief in de wijk, lokale talenten maken inwoners trots. 

Cultuur draagt bij aan een aantrekkelijke leefomgeving 
Door als gemeente te investeren in toegankelijke, inspirerende en duurzame culturele voorzieningen – zoals buurtcentra, bibliotheken en broedplaatsen – versterk je gemeenschappen. Het zorgt ervoor dat er plekken zijn waar mensen samenkomen en zich thuis voelen. 

Daarnaast speelt cultuur een belangrijke rol bij gebiedsontwikkeling. Het zijn namelijk niet alleen huizen die iets een fijne plek maken om te wonen. Daar zijn scholen voor nodig, een supermarkt, een bibliotheek. Mensen willen kunnen sporten, dansen, genieten van natuur, naar de bioscoop of lekker uit eten gaan. Het zijn de maatschappelijke voorzieningen die ervoor zorgen dat een gemeente gaat leven. Cultuur speelt daar een belangrijke rol in, want het brengt mensen samen en zorgt voor levendigheid. Bij nieuwbouwplannen of bij de herontwikkeling van bestaande wijken moeten daarom voldoende vierkante meters voor passende culturele voorzieningen worden gereserveerd. Soms in afstemming met aangrenzende gemeenten, om mogelijk gezamenlijk invulling te geven aan ruimteclaims, voor bijvoorbeeld een bibliotheek of museum. De richtlijnen uit de handreiking Meer ruimte voor cultuur van de Provincie Noord-Holland en de MRA kunnen hierbij helpen. 

Cultuur als economische motor 
Cultuur is niet alleen een verrijking van het dagelijks leven, maar ook een belangrijke motor voor de economische ontwikkeling van een gemeente. Grote en kleine culturele evenementen versterken het profiel van een stad of dorp en stimuleren de lokale en regionale economie door bezoekers en liefhebbers aan te trekken. 

Steden en dorpen waar kunst en cultuur floreren, trekken nieuwe bewoners en ondernemers aan en versterken zo de lokale economie. Het creëren van ruimte voor culturele initiatieven, festivals en ontmoetingsplekken verdient zich dus terug. 

Een creatieve en verbonden generatie in 2040 
Door als lokale politiek nu te investeren in een sterke culturele sector, bouwen we aan een samenleving waarin iedereen toegang heeft tot cultuur, ongeacht achtergrond of financiële situatie. Dit vereist niet alleen steun voor culturele instellingen en verenigingen, maar ook het actief verlagen van drempels en het creëren van ruimte voor initiatieven die cultuur dichter bij de inwoners brengen. 

Een succesvolle aanpak vraagt om samenwerking tussen gemeenten, onderwijs, welzijn, zorg en culturele instellingen. Gemeenten spelen hierin een cruciale rol door: 

1. Scholen en projecten in het sociaal domein, zoals jongerenwerk, te stimuleren om cultuur in hun programma op te nemen. 
2. (Cultuur)verenigingen en initiatieven te ondersteunen bij het versterken van hun vitaliteit en toekomstbestendigheid. 
3. Te zorgen voor voldoende evenementen waar jonge makers hun talenten kunnen presenteren. 
4. Voldoende presentatieplekken te faciliteren voor professionele podium- en beeldende kunst. 

Meer weten? 
Wil jij meer hulp bij hoe jij cultuur mee kunt nemen in jouw verkiezingsprogramma?

In aanloop naar de Gemeenteraadsverkiezingen 2026 publiceert Plein C enkele artikelen over cultuur en gemeente.  

Kijk ook eens op deze pagina's:

• Plein C: Wij zijn er voor gemeenten
• Provincie & MRA: Meer ruimte voor cultuur
• LKCA: Cultuur, zorg en welzijn in gemeentelijk beleid
• Trimbos: De positieve invloed van cultuur op mentale gezondheid
• VNG voert campagne tegen financieel ravijn gemeenten
• LKCA: nieuwe uitwerking functieprofiel cultuurcoach (cultuurverbinder)